Nhiều người học tiếng Anh có thể đạt những thành tích cao trong các kì thi nhưng khi bước vào giao tiếp thực tế với người bản xứ thì lại gặp khó khăn trong việc nghe hiểu. Đây là tình trạng rất phổ biến ở người học ngoại ngữ. Hãy cùng JOLO English khám phá những nguyên nhân cốt lõi và tìm ra phương pháp luyện tập đúng để việc hiểu người bản xứ không còn là trở ngại.
Nguyên nhân tại sao nghe nhiều mà vẫn không hiểu
Tốc độ nói tự nhiên của người bản xứ
Một trong những rào cản lớn khi nghe người bản xứ nói chuyện chính là tốc độ nói tự nhiên của người bản xứ. Trong giao tiếp hằng ngày, họ thường nói nhanh, lược âm, nối âm và nuốt âm để câu thoại trôi chảy. Điều này vô tình khiến những từ vựng quen thuộc trở nên khó nhận ra. Ngoài ra, người bản xứ thường không phát âm từng từ rõ ràng như trong sách mà dùng nhịp điệu, ngữ điệu và trọng âm để nhấn ý quan trọng. Điều này khiến người học dễ mất dấu nếu chỉ cố nghe từng từ đơn lẻ.
Bên cạnh đó, bạn có thể nghe thấy những từ vốn đã biết nhưng không nhận ra vì chưa từng tiếp xúc với cách phát âm của chúng trong tình huống thực tế, hoặc gặp phải rất nhiều cụm từ và biểu đạt mới ngoài chương trình học. Chính sự kết hợp giữa tốc độ, cách phát âm biến đổi và vốn từ hạn chế khiến việc nghe trở nên khó khăn.
Thiếu vốn từ vựng và collocations
Một nguyên nhân khác khiến bạn nghe nhiều nhưng vẫn không hiểu là do vốn từ vựng còn hạn chế và chưa quen với các collocations. Trong những tình huống giao tiếp thực tế, người bản xứ thường sử dụng nhiều từ mới, cụm từ tự nhiên hoặc cách diễn đạt khác so với những gì bạn học trong sách. Khi gặp phải, não bộ buộc phải tạm ngưng để phân tích và đoán nghĩa, khiến quá trình tiếp nhận thông tin bị gián đoạn. Sự ngắt quãng này làm bạn mất mạch nội dung và dễ bỏ lỡ những ý quan trọng tiếp theo.
Thiếu sự tiếp xúc với nhiều accent
Đôi khi, người học chỉ quen với một accent duy nhất. Ví dụ như chỉ nghe theo tiếng Anh - Mỹ hoặc tiếng Anh - Anh. Tuy nhiên trong thực tế, tiếng Anh có vô số biến thể với cách phát âm khác nhau như tiếng Anh - Úc, Anh - Canada, Anh - Singapore,… Ngay cả trong cùng một quốc gia, giọng nói cũng có sự khác biệt vùng miền. Chính sự đa dạng này khiến nhiều người bị sốc khi nghe một accent lạ, dù vốn từ vựng đã đủ. Thiếu trải nghiệm với nhiều accent sẽ giới hạn khả năng hiểu trong môi trường giao tiếp quốc tế, nơi tiếng Anh luôn được sử dụng theo nhiều biến thể khác nhau.
Cách luyện nghe hiệu quả để hiểu người bản xứ nói chuyện
Luyện nghe tiếng anh trong tình huống thực tế
Một trong những cách hiệu quả nhất để cải thiện kỹ năng nghe là tiếp xúc với tiếng Anh trong bối cảnh thực tế. Thay vì chỉ nghe những tài liệu được biên soạn riêng cho người học, hãy ưu tiên các nguồn ngôn ngữ tự nhiên của người bản xứ. Các chương trình truyền hình, kênh YouTube, podcast hoặc phim được sản xuất cho người bản xứ, đây đều là những nguồn để người học tiếng Anh được tiếp xúc với ngôn ngữ của người bản xứ một cách tự nhiên. Điều này giúp người học làm quen với cách phát âm, ngữ điệu và tốc độ nói thật trong giao tiếp hàng ngày.
Ở giai đoạn đầu, bạn có thể gặp khó khăn khi nghe vì tốc độ nói nhanh, nhiều từ mới và cách diễn đạt đa dạng. Hãy bật phụ đề nếu không thể nghe hiểu, sau đó tra cứu từ vựng hoặc cấu trúc chưa nắm rõ. Việc này giúp tăng khả năng nhận diện từ vựng, đồng thời rèn luyện kỹ năng hiểu nghĩa trong ngữ cảnh.
Quan trọng hơn, hãy bắt đầu từ nguồn nghe phù hợp với trình độ của mình. Nếu lựa chọn luyện nghe những tài liệu không đúng với trình độ thực tế, bạn sẽ dễ cảm thấy chán nản vì không theo kịp nội dung.
Việc luyện nghe cần sự kiên nhẫn và lặp lại thường xuyên. Cũng giống như bất kỳ kỹ năng nào khác, nghe tiếng Anh sẽ trở nên dễ dàng hơn khi được thực hành đều đặn. Sự tiếp xúc liên tục giúp não bộ quen với âm thanh, ngữ điệu và nhịp điệu của ngôn ngữ, từ đó cải thiện khả năng hiểu một cách tự nhiên.
Tập nhận diện nối âm và nuốt âm
Một trong những thách thức lớn khi luyện nghe tiếng Anh là nối âm và nuốt âm. Hiện tượng thường xuyên xuất hiện trong giao tiếp tự nhiên của người bản xứ. Để cải thiện, người học cần nắm vững các quy tắc nối âm và nuốt âm cơ bản. Sau khi hiểu quy tắc, việc luyện tập thường xuyên thông qua việc nghe và lặp lại giúp tai dần làm quen với nhịp điệu tự nhiên của người bản xứ. Bằng cách này, người học không chỉ nâng cao khả năng nhận diện khi nghe mà còn cải thiện phát âm và sự tự nhiên trong giao tiếp.
Việc thực hành hàng ngày, kết hợp giữa nghe, nhắc lại, ghi âm và so sánh với bản gốc, sẽ giúp người học giảm bớt khó khăn trong việc nghe hiểu. Dần dần, các hiện tượng nối âm và nuốt âm sẽ không còn là trở ngại, mà trở thành một phần quen thuộc trong quá trình tiếp nhận và sử dụng tiếng Anh.
Nghe - chép chính tả
Nghe chép chính tả là phương pháp đơn giản nhưng mang lại hiệu quả rõ rệt trong việc luyện nghe tiếng Anh. Khi tập trung nghe và viết lại từng từ, người học buộc phải chú ý đến từng chi tiết nhỏ như phát âm, nối âm, ngữ điệu, từ đó nâng cao khả năng nhận diện âm thanh và cải thiện phát âm tự nhiên. Việc lặp lại nhiều lần còn tạo cơ chế ghi nhớ, giúp người học dần hình thành thói quen phát âm và ngữ điệu chính xác.
Bên cạnh đó, bạn còn có thể rèn luyện sự kiên nhẫn khi nghe chép chính tả. Khi nghe chép chính tả, bạn thường phải nghe đi nghe lại để bắt kịp từng từ, từng cụm. Quá trình này không chỉ cải thiện kỹ năng nghe hiểu mà còn tăng cường khả năng tập trung, tránh bỏ sót thông tin quan trọng trong giao tiếp thực tế.
Để áp dụng phương pháp nghe chép chính tả hiệu quả, bạn có thể thực hiện theo 4 bước sau:
- Bước 1: Nghe toàn bộ nội dung một lần để nắm ý chính và ngữ điệu, có thể điều chỉnh tốc độ nếu cần.
- Bước 2: Nghe từng câu, tạm dừng và chép lại.
- Bước 3: Nếu chưa nghe rõ, tua lại và nghe nhiều lần. Trường hợp vẫn không bắt được từ, hãy bỏ qua và tiếp tục sang câu tiếp theo.
- Bước 4: So sánh với bản gốc, đánh dấu những chỗ sai hoặc bỏ sót, sau đó ghi chú nguyên nhân (từ mới, phát âm lạ, nối âm, nuốt âm) để tránh lặp lại lỗi.
Hiện nay, có nhiều nguồn trực tuyến hỗ trợ luyện tập nghe chép chính tả, phù hợp với nhiều cấp độ và chủ đề khác nhau. Bạn hoàn toàn có thể thực hiện việc luyện tập nghe chép chính tả một cách thuận tiện và nhanh chóng.
Kỹ thuật Shadowing (luyện nói nhại theo)
Shadowing là kỹ thuật luyện nói hiệu quả, thường được sử dụng để rèn luyện ngữ điệu, nhịp điệu và phát âm tự nhiên như người bản xứ. Tuy nhiên, nhiều người không biết rằng shadowing không chỉ giúp nói trôi chảy hơn mà còn cải thiện đáng kể kỹ năng nghe. Khi sử dụng phương pháp này, người học phải tập trung cao độ vào âm thanh, cách nối âm, nuốt âm và ngữ điệu, từ đó tăng khả năng phân biệt âm, xử lý ngôn ngữ nhanh hơn và hiểu nội dung chính xác hơn.
Việc luyện shadowing đều đặn còn giúp hình thành thói quen sử dụng ngữ điệu, trọng âm chuẩn, đồng thời nâng cao cả phản xạ giao tiếp và kỹ năng nghe hiểu.
Để luyện tập shadowing hiệu quả, bạn có thể thực hiện theo 3 bước sau:
- Bước 1: Nghe toàn bộ đoạn audio kèm transcript một lần để làm quen với nội dung và ngữ điệu, không cần hiểu hết.
- Bước 2: Nghe lại từng câu, tạm dừng và nhại theo. Thực hành mỗi câu 3–5 lần, chú ý đến phát âm và trọng âm.
- Bước 3: Hoàn thành toàn bộ bài nghe, sau đó lặp lại quy trình trên ở những lần luyện tập tiếp theo để củng cố kỹ năng.
Hi vọng qua bài viết này, các bạn đã hiểu rõ hơn vì sao nghe nhiều nhưng vẫn khó nắm bắt lời người bản xứ, cũng như nhận diện được những yếu tố cản trở quá trình luyện nghe. Hãy nhớ rằng đây là một thử thách phổ biến và hoàn toàn có thể vượt qua nếu bạn kiên trì với phương pháp phù hợp. Cùng JOLO English luyện tập ngay hôm nay với phương pháp phù hợp để việc nghe hiểu người bản xứ không còn là một nỗi sợ!
Hãy đến với JOLO English ngay hôm nay để trải nghiệm các khóa học và thi thử trên máy cùng AI! Liên hệ ngay với JOLO tại https://hoc-ielts.jolo.edu.vn/ hoặc qua hotline 093.618.7791 để bắt đầu hành trình của bạn!
