Bạn có bao giờ thắc mắc vì sao trẻ em có thể tiếp thu ngoại ngữ một cách tự nhiên và nhanh chóng, trong khi người lớn thường gặp nhiều rào cản hơn? Cùng JOLO English khám phá bí mật phía sau khả năng học “thần tốc” này để giúp ba mẹ hiểu rõ cách tạo điều kiện tốt nhất để con phát triển ngôn ngữ.
Tại sao trẻ em tiếp thu ngôn ngữ tốt hơn
Khả năng tiếp thu tự nhiên ở trẻ
Ở những năm tháng đầu đời, việc học ngôn ngữ diễn ra một cách tự nhiên và gần như vô thức. Trẻ em tiếp thu thông qua việc lắng nghe, quan sát và bắt chước, mà không học theo những quy tắc ngữ pháp hay lý thuyết. Đây là nhờ sự hoạt động mạnh mẽ của hệ thống trí nhớ tiềm ẩn (implicit memory), vốn rất hiệu quả trong việc xử lý ngôn ngữ. Trong khi đó, người lớn lại dựa nhiều vào trí nhớ có ý thức (explicit memory), thường thích hợp cho việc học tập mang tính học thuật nhưng lại làm chậm đi quá trình tiếp thu ngôn ngữ một cách tự nhiên.
Bên cạnh đó, não bộ của trẻ có tính đàn hồi và khả năng hình thành kết nối thần kinh vượt trội. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, một em bé 2 tuổi có số lượng kết nối thần kinh gần gấp đôi so với một người trưởng thành. Nhờ đó, trẻ dễ dàng ghi nhớ và tái hiện ngôn ngữ một cách linh hoạt, đặc biệt là phát âm và ngữ điệu, điều khiến trẻ học ngoại ngữ dễ đạt được giọng như người bản ngữ. Khi trưởng thành, não bộ trở nên chuyên biệt hơn và dần cắt bỏ những kết nối ít sử dụng, khiến việc học phát âm mới trở nên khó khăn hơn.
Môi trường học tập thuận lợi cho trẻ
Một trong những yếu tố then chốt giúp trẻ học ngôn ngữ nhanh chóng chính là môi trường xung quanh. Trong khi người lớn thường phải học qua sách vở, giáo trình và chịu áp lực kiểm tra, thì trẻ em lại có thể tiếp thu ngôn ngữ một cách tự nhiên nhờ được sống trong không gian tràn ngập ngôn ngữ. Từ lời nói của ba mẹ, thầy cô cho đến những trò chơi, bài hát hay hoạt động hằng ngày, tất cả đều trở thành nguồn giúp trẻ hấp thụ ngôn ngữ nhanh và dễ dàng hơn.
Trẻ em thường có nhiều thời gian và năng lượng để tham gia vào quá trình tiếp nhận này. Đặc biệt, các em không bị cản trở bởi sự lo lắng hay tự ti, những yếu tố tâm lý thường khiến người lớn ngại giao tiếp bằng ngoại ngữ. Nhờ đó, việc học diễn ra nhẹ nhàng, thoải mái và hiệu quả hơn.
Thêm vào đó, trẻ cũng ít chịu sự đánh giá khắt khe từ người khác về khả năng ngôn ngữ. Khi một đứa trẻ phát âm sai hoặc nói chưa đúng, mọi người thường coi đó là bình thường và khuyến khích các em tiếp tục. Điều này giúp trẻ duy trì sự tự tin, hứng thú và biến việc học thành một trải nghiệm mang tính vui chơi nhiều hơn là gánh nặng.
Sự khác biệt chính giữa trẻ em và người lớn khi học quy tắc
Các nghiên cứu chỉ ra rằng trẻ em vượt trội hơn người lớn ở khả năng tiếp thu quy tắc ngôn ngữ một cách vô thức, tức là học thông qua việc tiếp xúc thường xuyên mà không hề nhận ra mình đang học. Ngược lại, người lớn có ưu thế trong việc học tập có ý thức, với sự tập trung và phân tích rõ ràng.
Tuy nhiên, chính cách học có ý thức này lại có thể gây ra hạn chế. Người lớn thường dịch từ ngôn ngữ mẹ đẻ sang ngoại ngữ, hoặc áp dụng những quy tắc ngữ pháp sẵn có, dẫn đến mâu thuẫn với các quy tắc mới. Hệ quả là kiến thức mới khó được lưu giữ ổn định và dễ bị quên lẫn với vốn ngôn ngữ cũ.
Trong khi đó, trẻ em lại có xu hướng vận dụng ngay những quy tắc vừa học vào đời sống hằng ngày. Các em vô thức lặp lại từ vựng hoặc cấu trúc mới trong lúc chơi trò tưởng tượng hay trò chuyện với bạn bè. Chính sự lặp lại tự nhiên này giúp củng cố trí nhớ dài hạn và tạo nền tảng vững chắc hơn cho việc sử dụng ngôn ngữ.
Lợi thế khi bắt đầu học ngôn ngữ từ sớm
1. Trẻ tận dụng được "chiến lược bẩm sinh"
Ngay từ nhỏ, trẻ đã dùng những cơ chế tự nhiên để học ngôn ngữ mẹ đẻ. Khi tiếp xúc với tiếng Anh, các em cũng áp dụng lại cách này, nên việc tiếp thu diễn ra tự nhiên và dễ dàng hơn.
2. Học thông qua vui chơi và hoạt động tương tác
Trẻ tiếp thu tốt khi tham gia vào các hoạt động cùng thầy cô hoặc người lớn. Ban đầu, các em hiểu ý nghĩa của hoạt động, sau đó dần gắn kết ngôn ngữ được nghe vào trải nghiệm đó. Nhờ vậy, việc học gắn liền với cảm xúc và hứng thú, thay vì lý thuyết khô khan.
3. Ít áp lực, nhiều thời gian cho ngôn ngữ
Ở giai đoạn đầu, trẻ ít chịu gánh nặng về bài tập hay tiêu chuẩn đánh giá. Điều này giúp các em có thêm thời gian đưa tiếng Anh vào đời sống hằng ngày, từ trò chơi, bài hát cho đến giao tiếp mà không bị quá tải.
4. Thuận lợi khi học thêm nhiều ngôn ngữ khác
Những trẻ được tiếp xúc sớm với ngoại ngữ thường duy trì cách học tự nhiên này khi học thêm ngôn ngữ thứ ba, thứ tư sau này. Việc tiếp thu trở nên dễ dàng hơn so với những người bắt đầu muộn.
5. Phát âm chuẩn và cảm thụ văn hóa tốt hơn
Trẻ em học ngôn ngữ theo cách vô thức, nhờ đó thường có phát âm giống người bản xứ và cảm nhận tốt về ngữ điệu, văn hóa. Khi đến tuổi dậy thì, trẻ trở nên tự ý thức hơn, bắt đầu phải học qua ngữ pháp và bài tập, và việc tiếp thu trở nên khó khăn hơn.
JOLO English hi vọng sau bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn vì sao trẻ em có lợi thế khi học ngôn ngữ. Việc tạo cho con môi trường học tập tự nhiên, thoải mái và phù hợp sẽ giúp con phát triển ngoại ngữ một cách bền vững. Nếu ba mẹ đang tìm kiếm lộ trình học tiếng Anh hiệu quả cho con, JOLO English luôn sẵn sàng đồng hành cùng gia đình trên hành trình này.
Hãy đến với JOLO English ngay hôm nay để trải nghiệm các khóa học và thi thử trên máy cùng AI! Liên hệ ngay với JOLO tại https://hoc-ielts.jolo.edu.vn/ hoặc qua hotline 093.618.7791 để bắt đầu hành trình của bạn!
